Một câu hỏi luôn được đặt ra là điều gì khiến
Facebook thành công hơn các mạng xã hội khác, thu hút tới lượng
người cao gấp đôi dân số Mỹ và đưa nhà sáng lập ra nó trở thành "Người của năm 2010".
"Ở tuổi 26, Zuckerberg bằng tuổi Nữ hoàng Anh
Elizabeth khi bà là gương mặt của năm 1952. Nhưng Zuckerberg không
thừa hưởng một đế chế, cậu ấy tạo ra nó", tạp chíTimekhẳng
định.
Câu chuyện bắt đầu từ gần 7 năm về trước, tức vào
tháng 2/2004 khi Zuckerberg 19 tuổi và là sinh viên năm thứ hai ở
trường Harvard. Anh cùng bạn học Dustin Moskovitz mở một trang web
ngay tại ký túc xá có tênThefacebook.com. Mục đích của nó
là trở thành "danh mục trực tuyến kết nối mọi người qua mạng xã hội
trong các trường đại học".
|
Mark Zuckerberg - nhân vật của
năm. |
Năm 2005, Facebook (đã bỏ "the") mở rộng ra các
trường trung học cơ sở và ở nước ngoài. Năm 2006, nó hiện diện trong
khối văn phòng với 12 triệu thành viên và cuối cùng, mạng này dành
cho bất cứ ai trên 13 tuổi. Đến nay, Facebook có 550 triệu người
dùng, đạt tỷ lệ cứ 12 người thì có 1 người tham gia. Họ sử dụng 75
ngôn ngữ khác nhau, dành 700 tỷ phút cho Facebook mỗi tháng và số
thành viên đang tăng lên với tốc độ 700.000 người/ngày.
Tỷ phú trẻ nhất nước Mỹ được tạp
chíTimetôn vinh vì khả năng kết nối hơn nửa tỷ người vào
một mạng duy nhất. Nếu Facebook là một quốc gia, nó là nước đông dân
thứ ba chỉ sau Trung Quốc, Ấn Độ và đông gấp đôi dân số Mỹ.
Mạng xã hội này thành công vì đem đến thứ mà mọi
người muốn. Năm 2005, một trong những thị trường cạnh tranh nhất
trên Internet là chia sẻ ảnh. Facebook chỉ có duy nhất một vũ khí mà
các dịch vụ khác không cung cấp: Nếu đăng ảnh về ai đó, bạn có thể
tag (đánh dấu) vào bức ảnh tên của người đó.
Mãi sau này, người ta mới nhận ra rằng, đây chính
là điều người sử dụng cần thay vì những đặc điểm, tính năng "cao
siêu" khác. Dịch vụ chia sẻ ảnh của Facebook ra đời vào tháng
10/2005 và đến năm 2007 đã thu hút lượng truy cập nhiều hơn cả
Photobucket, Flickr hay Picasa. Hiện nó chứa 15 tỷ ảnh và mọi người
vẫn đang chia sẻ 100 triệu tấm hình mới mỗi ngày. Ngoài ra, game
cũng là một lợi thế khác của mạng này. Chúng đơn giản nhưng có tính
giao lưu cao nhưFarmVille, Mafia Wars...
Nếu không tham gia Facebook, người ta vẫn thấy sự
hiện diện của nó ở nhiều nơi trên Internet qua những logo nhỏ trên
các trang web, báo điện tử, diễn đàn, blog... Nguồn thu chính của
Facebook là nhờ quảng cáo. Zuckerberg từ chối bán quảng cáo banner
nhưng một lãnh đạo của Facebook là Sheryl Sandberg biết cách câu kéo
những thương hiệu lớn như Nike, Vitaminwater và Louis Vuitton. Chẳng
hạn, Nike muốn mặt hàng của họ chỉ xuất hiện trong tài khoản của
những người từ 19 đến 26 tuổi ở Arizona (Mỹ), Facebook sẵn sàng làm
hài lòng họ nhờ khả năng phân nhóm thành viên và mạng xã hội này
thực hiện tốt hơn bất cứ dịch vụ nào, kể cả Google. Các chuyên gia
phân tích dự đoán doanh thu của Facebook trong năm 2010 vào khoảng
1,1 tỷ đến 2 tỷ USD.
|
Tỷ phú trẻ nhất nước Mỹ có khuôn
mặt tàn nhang và mái tóc xoăn.
Ảnh:CNN. |
Mark Zuckerberg thuộc thế hệ cuối cùng còn nhớ
đến mộtcuộc sống
không có Internet. Anh sinh năm 1984 ở Ferry, New York (Mỹ), là
con trai của một nha sĩ và có 3 chị gái. Cô chị cả Randi hiện là
Giám đốc marketing của Facebook.
"Khi Mark đặt câu hỏi, "đúng" có nghĩa là "đúng",
còn nếu muốn trả lời "không", bạn phải chuẩn bị sẵn sàng cho một
cuộc tranh luận với đầy đủ các con số, kinh nghiệm, lý luận và dẫn
chứng. Chúng tôi tưởng sau này nó sẽ trở thành luật sư với khả năng
thuyết phục thành công bồi thẩm đoàn gần như 100%", Ed Zuckerberg,
bố của CEO Facebook, nhận xét.
Máy tính đầu tiên của Mark Zuckerberg là Quantex
486DX chạy Windows 3.1. Khi 12 tuổi, anh đã tự tạo ra một mạng kết
nối trong gia đình gọi là ZuckNet và viết một số game máy tính.
Sau khi rời trường trung học, Zuckerberg đến Học
viện Phillips Exeter Academy ở New Hampshire, nơi anh thể hiện năng
khiếu ở 2 môn "lỗi thời": Ngôn ngữ cổ và Đấu kiếm. Anh cũng cùng với
một người bạn viết chương trình âm nhạc Synapse mà sau đó cả công ty
AOL và Microsoft đề nghị mua với giá 1 triệu USD. Nhưng đổi lại,
Zuckerberg sẽ phải bỏ học để theo đuổi nó. Ngược lại, anh quyết định
xin vào trường Harvard.
Cuộc sống ở Harvard đã được thể hiện rõ nét qua
bộ phim ăn khách được công chiếu vào tháng 10/2010 làThe Social
Networkcủa đạo diễn David Fincher. Trong phim, Zuckerberg hiện
lên như một một thiên tài trẻ tuổi, ít cười, dễ sợ hãi với những
cuộc đấu tranh nội tâm.
KhiThe Social Networkra mắt, anh đã thuê
một số phòng chiếu phim và đưa cả công ty đi xem. Sau đó, tất cả đi
uống appletini (một loại cocktail chứa vodka và vị táo) - thứ đồ
uống yêu thích của anh trong phim. Còn ngoài đời, Zuckerberg chưa
bao giờ nếm thử nó.
|
CEO Facebook vừa sang đường vừa
dán mắt vào iPhone 4.
Ảnh:Splash. |
Tỷ phú với gương mặt tàn nhang và mái tóc nâu
xoăn này được mô tả là người vụng về trong các mối quan hệ xã hội.
Nhưng sự thật là, nói chuyện với anh là một thách thức lớn. Anh tiếp
cận câu chuyện theo hướng trao đổi dữ liệu nhanh và hiệu quả nhất có
thể hơn là một cuộc tán gẫu mang tính giải trí. Câu trả lời được đưa
ra nhanh và chính xác, còn nếu không có thông tin gì để truyền tải,
Zuckerberg đột ngột im lặng. Anh cũng không đưa ra những tín hiệu
động viên người đối diện. Thái độ mặc định của anh là cái nhìn trực
diện với đôi mắt mở rộng khiến "đối phương" thắc mắc không hiểu có
con nhện nào đang bò trên trán mình không.
Dù vậy, Zuckerberg là không phải người lạnh lùng.
Anh luôn mỉm cười và không ngại giao tiếp bằng mắt. Nghĩ nhanh và
nói nhanh, nhưng anh cũng để người khác bắt kịp câu chuyện. Các nhân
viên tại Facebook thường bày tỏ sự thiện cảm và cố gắng giải thích
để mọi người không hiểu sai về những hành vi kỳ lạ của anh. Không
phải họ sợ bị sa thải mà họ thực sự thích Zuckerberg.
Zuckerberg đã có bạn gái là Priscilla Chan. Họ
gặp tại một bữa tiệc ở Harvard từ cách đây 7 năm trước khi ý tưởng
về Facebook hình thành. Hiện họ sống cùng nhau ở Palo Alto.
|
Mark Zuckerberg và bạn gái.
Ảnh:today24news. |
Anh vẫn giữ phong cách sống khiêm tốn và giản dị,
khác với quan niệm của mọi người về một doanh nhân sở hữu tài sản
trị giá 6,9 tỷ USD, đứng trên cả "người hàng xóm" ở Palo Alto là
Steve Jobs (cũng bỏ học để mở công ty). Ngày 9/12, trong một chiến
dịch do Bill Gates và Warren Buffett tổ chức, anh hứa sẽ ủng hộ một
nửa tài sản của mình để làm từ thiện.
Người lập trình giỏi như Zuckerberg không hiếm,
nhưng ít ai có sự nhạy cảm như anh. "Zuckerberg có EQ (chỉ số nhạy
cảm) rất cao. Tôi thường xin anh lời khuyên về các vấn đề như cách
giải quyết rắc rối với một cô gái, và anh lập tức nêu quan điểm về
tình huống đó", Naomi Gleit, Giám đốc sản xuất của Facebook, kể
lại.
Tại Facebook, Zuckerberg không có văn phòng
riêng. Các bàn làm việc không bị ngăn cách bởi các tấm chắn. Nơi
"riêng tư" nhất là các phòng họp, như Aquarium (Bể cá). Nó có tên như
vậy vì nó được đặt giữa không gian văn phòng rộng lớn với bức tường
kính ở 3 phía và ai cũng có thể nhìn vào bên trong.
|
Không gian mở, không chút "riêng
tư" tại Facebook. Ảnh:Time. |
Tính riêng tư cũng là một trong những đề tài gây
tranh cãi trên mạng xã hội. Nhưng Zuckerberg nhắc tới hiện
tượngWikiLeaksnhằm khẳng định rằng "công nghệ luôn thắng
trong những chuyện thế này", bởi Internet được hình thành để chia sẻ
thông tin chứ không phải giữ nó nằm im một chỗ. Và trên Facebook,
con người chỉ duy trì một mối quan hệ duy nhất là bạn bè, dù người
họ kết nối là bố mẹ, sếp hay đồng nghiệp.
Lê
Nguyên