Nhiệt độ trong kho thường không đồng nhất, ở chỗ tường tiếp xúc trực tiếp với nắng, ở chỗ chứa nhiều thuốc thường cao hơn. Vì vậy cần kiểm tra độ chênh lệch nhiệt độ này (mỗi tháng hay mỗi quí) và ghi vào sổ. Có người đề nghị khi viết SOP phải qui định rõ là yêu cầu chênh lệch nhau bao nhiêu phần trăm (?). Khó qui định và thực hiện vì nhiệt độ kho luôn luôn bị chi phối với nhiệt độ bên ngoài và bên trong kho; nếu qui định thì khi không đạt biết xử lý thế nào? Đúng ra nhiệt kế theo dõi nhiệt độ kho phải đặt ở vị trí có nhiệt độ ổn định nhất trọng kho. Căn cứ số đo trên nhiệt kế đó, căn cứ vào độ lệch nhiệt độ đã kiểm tra trước, có thể điều chỉnh nhiệt độ kho về mức theo yêu cầu bảo quản. Thí dụ: Nhiệt độ yêu cầu bảo quản < 30 độ. Nhiệt độ ở nơi đặt nhiệt kế theo dõi là 30 độ, nếu trước đó kiểm đã biết rõ độ chênh lệch giữa nơi đặt nhiệt kế theo dõi và nơi khác là + 1độ thì chỉ cần dùng máy điều hòa nhiệt độ đưa nhiệt độ xuống, ở nơi đặt nhiệt kế theo dõi đạt mức < 29 độ thì nhiệt độ chung trong kho đạt yêu cầu < 30 độ. Chắc chắn hơn, có thể dùng chính nhiệt - ẩm kế này đi kiểm tra ở các nơi khác.

Độ ẩm: Qui định chuẩn là < 70%. Thực hiện không khó. Trong một kho kín, khi đưa nhiệt độ xuống thấp thì độ ẩm cũng xuống theo. Tuy nhiên khi độ ẩm xuống theo như vậy thì sẽ có lúc xuống dưới 40% rồi 30%. Nếu kho có chứa dược liệu thô hay dược phẩm dạng dược liệu thô (thuốc thang đóng sẵn) hay dược phẩm dạng dược liệu tán (gói bột tán) hoặc dược phẩm có độ ẩm cao (viên hoàn mềm) hay ngay cả các dược phẩm hóa dược dạng bột gói hay dạng viên dập, viên nang đóng vỉ, viên trần, đóng lọ nếu để ngoài thùng kín đều sẽ bị khô, ảnh hưởng đến màu sắc mùi vị và cả chất lượng bên trong của dược liệu dược phẩm. Có nhiều cách khắc phục điều này: Kho (nhất là kho nhỏ) cần có lỗ thông khí nhỏ ở vị trí đối diện với vị trí đặt máy điều hòa nhiệt độ. Máy điều hòa nhiệt độ khi chạy sẽ cho khởi động cả hệ thống quạt trong máy thì sẽ hút khí ẩm (một lượng lớn) ra ngoài kho và lỗ thông khí nhỏ sẽ cho khí bên ngoài (lượng nhỏ) vào kho nên vẫn giữ được nhiệt độ chuẩn (< 30 độ) nhưng không gây ngột ngạt, không cho độ ẩm xuống quá thấp. Kho của các công ty TNHH nhỏ ở trong thành phố thường khó có chỗ hay không chú ý chừa lỗ nhỏ thông khí này nên thường ngột ngạt và độ ẩm có khi xuống quá thấp. Trong trường hợp này nhân viên nên thực hiện việc kiểm tra (khoảng 4 tiếng 1 lần) nếu thấy độ ẩm xuống quá thấp thì nên mở hé cửa kho để cân bằng độ ẩm đến mức vừa phải.

Dùng thiết bị:

Phải dùng đúng lúc cần thì mới có hiệu quả, tiết kiệm hợp lý tiền điện. Chẳng hạn có khi bên ngoài nhiệt độ thấp nhưng độ ẩm vẫn cao (ví dụ như ngày mưa) và lúc đó nhiệt độ trong kho cũng thường thấp, nếu độ ẩm trong kho cao thì chỉ cần dùng quạt thông gió đuổi khí ẩm ra ngoài rồi đóng cửa kho lại mà không cần dùng đến máy điều hòa nhiệt độ. Ngược lại, khi nhiệt độ trong kho cao và độ ẩm thấp (ngày nắng rất nóng và không mưa) thì cần chạy máy điều hòa nhiệt độ nhưng không đặt ở mức quá thấp. Chẳng hạn như nhiệt độ yêu cầu < 30 độ thì chỉ cần đặt phòng dư < 29 độ là đủ mà không đặt < 27 độ hay < 26 độ, như vậy sẽ đỡ tốn điện mà độ ẩm cũng không xuống quá thấp.

Theo dõi: Chỉ qui định cần có nhiệt- ẩm kế đặt ở trong kho. Tuy nhiên cần có nhiệt - ẩm kế đặt ở ngoài vùng kho (nơi không đặt máy điều hòa nhiệt độ) để theo dõi nhiệt độ, độ ẩm của môi trường, từ đó giúp ta dự đoán và xử lý nhiệt độ, độ ẩm trong kho ngay khi cần thiết. Cũng có khi cần tránh mở kho (ví dụ những ngày mưa dầm dề độ ẩm trong môi trường rất cao việc mở cửa kho sẽ làm cho hơi ẩm lùa vào kho không có lợi. Có những công ty nhỏ để có đủ diện tích chuẩn tổng cộng đôi khi phải có tới 3 - 4 phòng kho nhỏ. Mỗi phòng như vậy cần có nhiệt - ẩm kế riêng, lại thêm nhiệt ẩm kế trên phương tiện vận chuyển nữa, nên số nhiệt - ẩm kế có tới 4 -5 cái. Qui định phải kiểm định nhiệt - ẩm kế tại các cơ sở kiểm định hợp pháp. Do giá mỗi lần kiểm định khá cao (gần bằng giá mua mới) nên nhiều cơ sở kéo dài thời gian kiểm định ra (có khi 2 năm mới kiểm định một lần trước khi cấp giấy mới). Tốt hơn, những nhiệt - ẩm kế này nên cùng nhãn hiệu, mua cùng lúc cùng nơi. Đến thời hạn kiểm định thì chỉ cần kiểm định 01 chiếc tại cơ quan kiểm định hợp pháp sau đó dùng chiếc này để tự kiểm định các chiếc còn lại (theo cách đo so sánh ở các mức khác nhau). Nếu chiếc nào còn tốt (trùng số đo với với chiếc đã kiểm định tại cơ sở hợp pháp, hoặc chênh lệch không đáng kể) thì tiếp tục dùng, nếu chiếc nào không còn tốt thì loại bỏ. Như thế sẽ tiết kiệm chi phí do đó có điều kiện kiểm định nhiều lần hơn (có thể là 6 tháng hay 1 năm /lần) giữa hai lần cấp phép.

Trong xây dựng GDP, GPP có những việc nhỏ, song cần chú ý các chi tiết trong quản lý, nhận thức, dự thảo, tổ chức thực hiện, kiểm tra… thì mới giảm được chi phí mà vẫn đáp ứng được các chỉ tiêu kỹ thuật đề ra.

DS.Hà Thủy Phước