"Các nhà phát triển cho rằng OLPC đang rối loạn khi chuyển máy laptop XO sang dùng Windows" - IDG News Service vừa có một bài viết bi quan về OLPC khi dự án này quyết định chấp nhận chạy Windows trên máy XO hồi đầu tuần. 
Giao diện nổi bật Sugar của máy tính XO (nguồn: OLPC)
Diễn biến mới ở dự án OLPC trong tuần này đã gây ra những cuộc tranh luận gay gắt: ngày thứ Hai, trưởng nhóm phần mềm và nội dung của OLPC là Walter Bender đã từ chức, ngày thứ Ba, chủ tịch dự án OLPC, Nicholas Negroponte cho biết giao diện độc đáo Sugar của máy tính XO sẽ được viết thêm phiên bản chạy trên Windows.
Walter Bender là người kiên trì thúc đẩy sử dụng phần mềm nguồn mở trên máy tính XO, sản phẩm chính của dự án One Laptop Per Child. Ông từ chức với lý do để tiếp tục phát triển những phần mềm giáo dục mã nguồn mở có chất lượng. Tuy vậy, giới quan sát cho rằng Walter Bender ra đi vì mâu thuẫn với quan điểm chấp nhận sử dụng Windows trong máy tính OLPC.
Phần mềm mã nguồn mở là miễn phí, nhưng dự án OLPC không đặt sứ mệnh phát triển phong trào nguồn mở, mà mục tiêu chính là đưa đến cho trẻ em những chiếc laptop tốt để phục vụ học tập với giá thành rẻ, đó là quan điểm của chủ tịch OLPC Nicholas Negroponte. Gần đây, cùng với việc chấp nhận duy trì Windows XP trên các máy tính giá rẻ, Microsoft cũng có chính sách bán Windows XP với giá chỉ 3 USD cho học sinh và sinh viên các nước đang phát triển. Như vậy, bản quyền Windows không còn là vấn đề với máy tính XO, tại sao không chấp nhận chạy Windows trên máy tính XO? Ông Nicholas Negroponte cho rằng gắn chặt với Linux và mã nguồn mở là không có lợi đối với OLPC, hãy để người dùng lựa chọn, nếu Windows có thể giúp người dùng tiếp nhận máy tính XO nhanh chóng hơn.
Luận điểm có trọng lượng nhất của phía phản đối chạy Windows trên máy XO là cấu hình yêu cầu để chạy Windows XP vẫn cao hơn so với cấu hình hiện tại của máy XO. Một bản Windows XP Home Service Pack 2 đã ngốn 1,1 GB đĩa cứng, trong khi đó máy XO hiện tại mới chỉ trang bị 1 GB đĩa cứng, toàn bộ hệ điều hành (một phiên bản của Fedora Linux), trình duyệt Firefox và một số phần mềm nguồn mở khác cộng lại chỉ hết vỏn vẹn 200 MB, để lại 800 MB cho người dùng lưu dữ liệu. Để chạy được Windows, chắc hẳn máy tính XO cần tăng cường thêm phần cứng và giá thành bị đội lên, càng làm cho nó khó đến được với trẻ em ở những nước nghèo.
Từ trước đến nay, dù OLPC không công nhận chính thức thì cộng đồng nguồn mở vẫn xem máy tính XO là một biểu tượng về sự chín muồi và tối ưu của phần mềm nguồn mở. Sẵn có quan điểm đối chọi với Microsoft, cộng đồng nguồn mở khó nghĩ đến viễn cảnh "sống chung với Windows", dù đó là bản Windows giá cực rẻ. Nhưng nhìn ở góc độ khách quan, việc OLPC chấp nhận dùng Windows sẽ tạo áp lực cạnh tranh cho phần mềm nguồn mở và thúc đẩy nó phát triển nhanh hơn, cuối cùng thì người dùng sẽ nhận được nhiều lợi ích hơn. Cũng như chính sự ra đời của dự án OLPC, tuy chưa hạ được giá máy tính xuống 100 USD như dự tính ban đầu, thì nó cũng đã thành công vì tạo áp lực để Microsoft phải hạ giá đến mức gần như cho không Windows XP cho học sinh các nước đang phát triển, thúc đẩy Intel chế tạo Classmate PC hay Asus sản xuất EEE PC, những dòng máy tính này gián tiếp thể hiện thành công của dự án OLPC: máy laptop giá rẻ cho trẻ em nghèo.
Mạnh Đông (theo IDG News Service, Computer World)